„[…] umęczon pod Ponckim Piłatem, ukrzyżowan, umarł i pogrzebion, zstąpił do piekieł, trzeciego dnia zmartwychwstał […]” – wyznajemy zawsze, gdy wypowiadamy słowa Składu Apostolskiego. Czy na pewno dobrze rozumiemy cały ten fragment? W Wielką Sobotę wspominamy czas między śmiercią a zmartwychwstaniem Chrystusa, czyli właśnie zstąpienie do piekieł.

Skład Apostolski, nazywany inaczej Symbolem Apostolskim, zawiera w sobie najważniejsze prawdy naszej wiary. Wypowiadając je, nie tylko przypominamy sobie o nich, ale wyrażamy w ten sposób jedność z Kościołem powszechnym i apostolskim. Określenie „apostolski” odnosi się do faktu, że jest esencją wiary Apostołów. U jego początków istniało nawet przekonanie, że to oni są autorami poszczególnych części wyznania wiary. Legenda o tym, że każdy z nich miał wypowiedzieć jedną, występuje już w przekazach wczesnochrześcijańskich teologów, m.in. u Rufina z Akwilei i św. Ambrożego, biskupa Mediolanu.

Niezależnie od tego, jak powstało i przez wieki formowało się katolickie „Wierzę”, trzeba uświadomić sobie coś bardzo ważnego, a więc ogromną łaskę Bożą w nim zawartą. Każda wypowiadana prawda wiary jest niczym niezasłużonym darem Ojca dla swych dzieci. Bóg tak umiłował świat, że zniżył się aż do Otchłani.

Szeol – kraina umarłych

Zstąpienie Jezusa do piekieł nie oznacza tego samego, co rozumiemy jako zstąpienie do Piekła w dzisiejszym znaczeniu miejsca wiecznego potępienia. Wspomniane „piekła” Stary Testament określa mianem Szeolu. Z kolei starożytni Grecy nazywali to miejsce Hadesem, kojarzonym współcześnie np. ze znanym Mitem o Demeter i Korze. Polskie przekłady Biblii często wykorzystują również pojęcie Otchłań lub po prostu kraina umarłych.

Chodzi o miejsce, gdzie przebywali wszyscy zmarli oczekujący wyzwolenia ze szponów śmierci. Byli oni bezradni i pozbawieni wszelkiej radości – niemogący nic zrobić, żeby oglądać oblicze Stwórcy. Trafiali tam zarówno nieprawi, jak i starotestamentowi święci, ale oczekujący w miejscu oddzielnym — przeznaczonym dla sprawiedliwych — zwanym łonem Abrahamowym (por. Łk 16, 22).

Bramy niebios były przed nimi zamknięte, aż do nadejścia czasu, kiedy Syn Człowieczy otwarł je kluczem krzyża, zerwał zasłonę przybytku (por. Mt 27, 51) i zamienił żałobny lament mieszkańców krainy cieni w taniec i śpiew pochwalny na cześć Odkupiciela (por. Ps 30, 12-13).

Ostateczna faza posłania

Stając się podobnym do ludzi, Chrystus nie przyjął na siebie wyłącznie części człowieczeństwa, lecz pełnię doświadczenia ludzkiego we wszystkim z wyjątkiem grzechu (por. Hbr 4, 15). Przyjmując ciało z Maryi Dziewicy, uniżył samego siebie, stawszy się posłusznym aż do śmierci – i to śmierci krzyżowej (Flp 2, 8). Posłuszeństwo do śmierci nie zakończyło się w momencie, w którym skonał. Był to dopiero początek wejścia w „świat zmarłych”.

Chrystus bowiem również raz umarł za grzechy, sprawiedliwy za niesprawiedliwych, aby was do Boga przyprowadzić; zabity wprawdzie na ciele, ale powołany do życia Duchem. W nim poszedł ogłosić [zbawienie] nawet duchom zamkniętym w więzieniu.
1 P 3, 18–19

Przez swoją śmierć Jezus Chrystus przeszedł drogę wszystkich poprzedzających Go pokoleń, aby wydobyć sprawiedliwych z Otchłani. Jako pierwszy z ludzi wszedł do krainy śpiących, będąc bez grzechu, jako Zbawiciel ogłaszający Dobrą Nowinę uwięzionym (por. KKK 632). Światłość ze Światłości, spłacając dług Adama, w pełnym majestacie i triumfie wkroczyła w mrok, aby rozerwać kajdany i wyprowadzić z niego swój lud jak niegdyś z niewoli faraona.

Znaczenie zstąpienia Jezusa do piekieł wyjaśnia zwięźle Katechizm Kościoła Katolickiego w następujących słowach:

„Nawet umarłym głoszono Ewangelie…” (1 P 4, 6). Zstąpienie do piekieł jest całkowitym wypełnieniem ewangelicznego głoszenia zbawienia. Jest ostateczna faza mesjańskiego postania Jezusa, faza skondensowana w czasie, ale ogromnie szeroka w swym rzeczywistym znaczeniu rozciągnięcia odkupieńczego dzieła na wszystkich ludzi wszystkich czasów i wszystkich miejsc, ponieważ wszyscy ci, którzy są zbawieni, stali się uczestnikami Odkupienia.
KKK 634

Cały artykuł „Między śmiercią a zmartwychwstaniem Chrystusa” jest dostępny w kwietniowym (4/2023) numerze bezpłatnego e-magazynu SIEJMY

Zachęcamy również do przeczytania innych wartościowych treści zawartych w tym numerze!
▼