Czwartkowego wieczoru, 8 maja 2025 r. z balkonu watykańskiego wzgórza usłyszeliśmy radosne „Habemus papam!” Wybrany na 267. papieża kard. został Robert Franciszek Prevost. Tym samym nastał kolejny papież Leon. Co zatem oznacza to imię i kim na przestrzeni wieków byli papieże Leonowie na Stolicy Piotrowej?

Dwa tysiące lat Kościoła to historia dziesiątek imion papieży. W pierwszych wiekach były to imiona chrzcielne, a później zaczęto je nadawać w dniu wyboru na Stolicę Piotrową. Obejmujący Stolicę Piotrową papież Leon XIV wybrał imię noszone do tej pory przez trzynastu poprzedników od V wieku po końcówkę XIX wieku.

Co oznacza imię Leon?

Leon to imię pochodzące z kultury antycznej Grecji oraz Rzymu (z greckiego: λεων i z łaciny: Leo). Już w czasach starożytnych imię to tłumaczyło się jako lew. Nie ma jednak pewności, czy – szczególnie w antycznej Grecji – imię to nie mogło mieć również innego znaczenia. W Polsce łaciński Leo pojawił się prawdopodobnie w XIII wieku i odtąd imię to powoli przeobrażało się, przybierając obecnie używaną, spolszczoną wersję Leon. Do dziś w użytku pozostaje również bezpośrednie tłumaczenie tego imienia, czyli Lew.

Papież Leon – od V wieku po XXI wiek

Pierwszy papież o imieniu Leon pojawił się w V wieku i był nim Leon I Wielki (łac. Leo I Magnus). Na kolejnego Leona Kościół musiał jednak czekać ponad 200 lat. Największy jednak odstęp czasowy między papieżami Leonami nastąpił jednak pomiędzy papieżem Leonem IX a Leonem X. Przerwa w używaniu tego imienia przez papieży wynosiła wtedy niemal 500 lat! Ostatnim papieżem, przed obecnym Leonem XIV był papież Leon XIII, który zakończył sprawowanie swojej posługi 122 lata temu.

Papieże o imieniu Leon. Krótki przegląd historii

Starożytność (V–VI wiek)

Św. Leon I Wielki

Leon Wielki był papieżem od 29 września 440 r. do 10 listopada 461 r. Ojciec i Doktor Kościoła. Papież Leon I walczył w obronie wiary i jedności dogmatycznej. Zwalczał herezje manicheizmu oraz monofizytyzmu. Swoją osobowością i dyplomacją zapobiegł zniszczeniu Rzymu przez Hunów i Attylę oraz Wandalów. Głosił i wdrażał w praktyce prymat papieski. Pozostawił po sobie liczne kazania i listy. Zgłębiał tajemnicę natury Chrystusa. Na jego pontyfikat przypada wdrożenie Soboru Efeskiego oraz przeprowadzenie Soboru Chalcedońskiego. Od początku czczony w całym Kościele (na Wschodzie i na Zachodzie) pozostaje jedynym papieżem noszącym imię Leon z przydomkiem „Wielki”.

Św. Leon II

Sycylijczyk. Panował w okresie od 17 sierpnia 682 r. do 3 lipca 683 r. i był 80. Papieżem. Papież Leon II zatwierdził autorytetem Św. Piotra postanowienia i uchwały Soboru potępiające monoteletyzm, czyli herezję głosząca, że Chrystusowi brakowało ludzkiej woli i że miał On tylko jedną (boską) wolę.

Średniowiecze (VIII–XV wiek)

Św. Leon III

Papież w okresie od 26 grudnia 795 r. do 12 czerwca 816 r. To właśnie Leon III w Boże Narodzenie 800 r. koronował Karola Wielkiego na cesarza rzymskiego.

Św. Leon IV

Benedyktyn. Sprawował swoją posługę od 10 kwietnia 847 r. do 17 lipca 855 r. Budował umocnienia murowe wokół Watykanu.

Leon V

Panował zaledwie 30 dni w 903 roku. Swój pontyfikat zakończył abdykacją, po której został uwięziony, a następnie zamordowany. Prawdopodobnie był zwolennikiem papieża Formozusa, który przeszedł do historii przez swój pośmiertny sąd zwany „trupim synodem”.

Leon VI

Sprawował urząd od czerwca do grudnia 928 r., czyli w tzw. „roku trzech papieży” (sytuacja miała miejsce kilkakrotnie w historii papiestwa – ostatni raz w 1978 r.). Niewiele wiadomo o papieżu Leonie VI. Nie jest znane nawet miejsce jego pochówku.

Leon VII

Kolejny benedyktyn, który został papieżem i przybrał imię Leon. Panował od 3 stycznia 936 r. do 13 lipca 939 r. Reformator życia monastycznego i mniszego. Zabraniał nawracania siłą Żydów, choć zezwalał na wyrzucanie ich z chrześcijańskich miast.

Leon VIII

Był papieżem od 6 grudnia 963 r. do stycznia 964 r. i od czerwca 964 r. do 1 marca 965 r. Przerwa ta jest spowodowana równolegle urzędującym papieżem Janem XII, który został wygnany z Rzymu, lecz powrócił później na urząd papieski, po czym zmarł w 964 r. Po nim lud rzymski wybrał na papieża Benedykta V, który został jednak usunięty z tronu papieskiego na rzecz ponownego wyboru Leona VIII (964 r. był zatem również tzw. „rokiem trzech papieży”). Bywa zaliczany do grona antypapieży, jednak oficjalnie przyznaje mu się prawo do Urzędu Piotrowego.

Św. Leon IX

Niemiec – krewny cesarza Konrada II. Na tronie papieskim od 12 lutego 1049 r. do 19 kwietnia 1054 r. Przeprowadzał reformy zakładające odnowę moralną duchowieństwa oraz zmiany w kurii rzymskiej. Zwalczał symonię (handel sakramentami i urzędami kościelnymi) oraz wprowadzał celibat wśród księży. Był ostatnim papieżem choćby pozornie zjednoczonego chrześcijaństwa. Wkrótce po jego śmierci w 1054 r. nastąpiła bowiem Wielka Schizma Wschodnia. Po śmierci Leona IX Kościół czekał niemal 500 lat na kolejnego papieża o tym imieniu.

Czasy nowożytne (XVI–XIX wiek)

Leon X

Pochodził z rodu Medyceuszy. Był papieżem od 11 marca 1513 r. do 1 grudnia 1521 r. Był wielkim mecenasem sztuki. Budował Bazylikę św. Piotra, finansował dzieła Michała Anioła i Rafaela Santiego. Wielkie inwestycje w kulturę, architekturę i sztukę doprowadziły jednak Państwo Kościelne na skraj bankructwa. To na pontyfikat Leona X przypada początek reformacji i słynne ogłoszenie tez przez augustianina Marcina Lutra w 1517 r., którego papież Leon X obłożył ekskomuniką.

Leon XI

Spokrewniony z papieżem Leonem X Medyceusz. Panował niecały miesiąc od 1 do 27 kwietnia 1605 r. Był to więc przedostatni (ostatni przypadł w 1978 r.) tzw. „rok trzech papieży”.

Leon XII

Sprawował urząd od 28 września 1823 r. do 10 lutego 1829 r. Leon XII był konserwatywnym papieżem chcącym skupić się przede wszystkim na sprawach wiary. Było to szczególnie istotne po burzliwych czasach wojen napoleońskich i laicyzacji, która nastąpiła w Europie. Starał się zachować niezależność Kościoła od monarchów. Reformował kościelne sądownictwo oraz szkolnictwo powszechne i wyższe.

Leon XIII

Do 2025 r. ostatni papież noszący imię Leon. Sprawował urząd od 20 lutego 1878 r. do 20 lipca 1903 r. Był tercjarzem franciszkańskim. Leon XIII uważany jest za pierwszego papieża czasów nowożytnych, który otworzył Kościół na świat i wyzwania współczesności. Troszczył się o sprawy społeczne, wydając wiekopomne dzieło – Encyklikę Rerum novarum, która zapoczątkowała złoty wiek katolickiej nauki społecznej. Równocześnie nie rezygnował z troski o wiarę i odnowę moralną. Potępiał masonerię, socjalizm, nieumiarkowany kapitalizm i laicyzację życia. Leon XIII był prawdopodobnie najwcześniej urodzoną osobą na świecie uwiecznioną na nagraniu wideo. Zmarł w wieku 93 lat, co oznacza, że był najdłużej żyjącym papieżem (wyprzedził go co prawda Benedykt XVI, który jednak wcześniej abdykował).

Nowy papież Leon XIV!

Amerykański augustianin urodzony w Święto Podwyższenia Krzyża Świętego 1955 roku. Wybrany na Stolicę Piotrową 8 maja 2025 roku. Módlmy się za naszego Ojca Świętego – o światłość Ducha Świętego, siły ewangelizacyjne, obronę katolickiej ortodoksji i zdolności dyplomatyczne.

Wybór tego imienia nie jest przypadkowy. Leon XIV może czerpać inspirację zarówno z Leona I Wielkiego – papieża ortodoksji i jedności, jak i z Leona XIII – otwartego na sprawy społeczne i nowoczesność. Tym samym nowy papież może łączyć w sobie tradycję z otwartością na współczesność.

Jego pontyfikat budzi wielkie nadzieje i oczekiwania. Już teraz jest nazywany „papieżem środka”. Czy będzie papieżem reformy, pokoju, czy powrotu do korzeni? Odpowiedź przyniosą kolejne miesiące i lata.

Mamy Ojca Świętego! Kim jest papież Leon XIV?

See more