Depresja do pokonania. Nie wstyd szukać pomocy
Wkrótce obchodzimy Światowy Dzień Walki z Depresją. Z tej okazji Fundacja Pomocy Psychologicznej i Duchowej INIGO organizuje sesje konsultacyjne, poradnicze oraz warsztaty i panele dyskusyjne. Dowiesz się, czym naprawdę jest depresja i jak ją pokonać.
Z psychologami Magdaleną Górecką oraz Piotrem Kusto rozmawia Piotr Ziemecki.
Mówi się, że depresja jest najczęstszym schorzeniem psychicznym na świecie. Niektórzy przewidują nawet, że w XXI wieku depresja stanie się najczęściej występującą chorobą świata. Czy rzeczywiście wierzą Państwo w te prognozy i mamy się czego obawiać?
Magdalena Górecka: Według prognoz WHO (Światowej Organizacji Zdrowia) do 2030 roku depresja może być najczęściej występującym schorzeniem. W 2020 roku depresja była drugą najczęściej występującą chorobą na świecie. Na wzrost zachorowań mogą wpływać obecne społeczne wyzwania i problemy – pandemia, kryzys gospodarczy, wojna czy zmiany w strukturze rodziny.
Piotr Kusto: Jak będzie w przyszłości, tego nie wiem. Jednakże takie prognozy wskazują, że depresja jest już często występującym zaburzeniem, niewystarczająco zajmujemy się prewencją. W wielu przypadkach bagatelizujemy problem, a osoby cierpiące nie otrzymują wystarczającego wsparcia. Wstydzą się, obawiają, nie mają nadziei sięgnąć po pomoc, Zjawisko zaburzeń psychicznych wciąż podlega stygmatyzacji społecznej, a osoby z doświadczeniem depresji mogą być krytykowane i oskarżane np. o lenistwo.
Jak zatem chronić siebie i bliskich przed zachorowaniem na depresję?
Magdalena Górecka: Depresja związana jest zarówno z czynnikami biologicznymi, jak i psychologicznymi. Do pewnego stopnia mamy wpływ na aspekty związane z naszym sposobem funkcjonowania w społeczeństwie, regulacją emocjonalną czy stylami interpretowania rzeczywistości. Ważne jest m.in. dbanie o dobre relacje. Warto tu wspomnieć, że relacje zdalne nie zastąpią tych na żywo. Istotny jest również zdrowy styl życia, czyli jakość snu, aktywność fizyczna, zrównoważona dieta.
Kolejnym kluczem jest rozwijanie odpowiednich sposobów radzenia sobie ze stresem i wzmacnianie bardziej adaptacyjnego sposobu postrzegania siebie i otoczenia. Chodzi m.in. stawianie sobie i innym realistycznych oczekiwań, pracę nad negatywnymi przekonaniami, wzmacnianie zasobów indywidualnych i społecznych (w czym jestem dobry, kto może mnie wspierać). Bliskich również można zachęcać do korzystania z adaptacyjnych sposobów funkcjonowania, pomóc im w rozwijaniu własnych zasobów. Taka uważność i troska o siebie i innych może istotnie zmniejszyć ryzyko zachorowania na depresję.
Piotr Kusto: Dbać o zdrowy styl życia, odpoczynek, sen, relaks, zdrową dietę, aktywność fizyczną i eliminować używki. W dodatku należy dbać o relacje z innymi, uczyć się asertywności i konstruktywnego wyrażania emocji czy znoszenia frustracji, nieodreagowania. Nie zapominajmy także o umiejętności rozmawiania o trudnych sprawach, doznanych niepowodzeniach i stratach. A także pamiętajmy o możliwościach rozwiązywania sporów, konfliktów, oraz umiejętności celebrowania sukcesów, nawet tych drobnych, doceniania siebie, innych, zdrowym humorze.
A co robić, jeśli już na nią zachorujemy?
Magdalena Górecka: Do osiowych objawów depresji należą spadek nastroju, energii życiowej oraz utrata zainteresowań kwestiami, które do tej pory sprawiały nam przyjemność. Dodatkowo mogą pojawić się inne objawy – m.in. zaburzenia snu, odżywiania, spadek libido. Jeżeli zauważymy u siebie lub kogoś dłużej (około 2 tygodnie) utrzymujące się symptomy choroby, warto skonsultować się ze specjalistą – psychologiem, psychoterapeutą, lekarzem psychiatrą lub lekarzem rodzinnym. Ukrywanie złego samopoczucia i innych objawów depresji nie wyleczy nas, natomiast rozmowa z życzliwą osobą daje wsparcie, pomaga rozpoznać stan choroby czy podjęcie decyzji o leczeniu.
Piotr Kusto: Zgłosić się do specjalisty zdrowia psychicznego i zastosować do zaleceń. Poinformować bliskich, omówić jakiego wsparcia, ich reakcji potrzebujemy.
W ramach obchodów Światowego Dnia Walki z Depresją, oprócz wielu warsztatów i sesji poradnictwa organizują Państwo również panel dyskusyjny pt. „Smutek w życiu duchowym a depresja” – jak odróżnić zatem pewne uzasadnione i tymczasowe poczucie smutku od choroby, jaką jest depresja?
Magdalena Górecka: Smutek jest emocją, która tak jak inne emocje, mają charakter przemijający. Czasami w związku z jakąś trudną sytuacją życiową, np. po utracie kogoś bliskiego przeżywamy żałobę, która charakteryzuje się dłuższym okresem przeżywania smutku i żalu. Jednak nie jest to stan chorobowy. W depresji stan smutku jest dojmujący, długotrwały, utrudniający codzienne funkcjonowanie. W połączeniu z utratą energii (napędu) oraz innymi wymienionymi już objawami psychicznymi i somatycznymi jest stanem chorobowym i wymaga leczenia.
Temat naszego panelu dyskusyjnego — smutek w życiu duchowym — dotyczy wyłącznie obszaru duchowego i również należy go różnicować z chorobowym stanem depresji, która istotnie pogarsza wiele obszarów funkcjonowania, a nawet jest zagrożeniem dla życia. To niezwykle ważne, żeby nie interpretować objawów choroby wyłącznie w kontekście przeżyć duchowych. Podczas naszego panelu będziemy zwracać uwagę na istotną umiejętność rozróżnienia stany strapienia duchowego czy nocy ciemnej (pojęcia z obszaru duchowości) od objawów depresji (choroby), co może ułatwić podjęcie decyzji o leczeniu.
Jaką główną myśl chcieliby Państwo przekazać podczas tegorocznych obchodów Światowego Dnia Walki z Depresją?
Magdalena Górecka: Zachęcić do dbania o siebie, spojrzenia na siebie z troską i czułością. Zauważenia w otoczeniu ludzi, którzy mogą być wsparciem i w razie potrzeby – kierunkiem zwracania się po pomoc.
Piotr Kusto: Uzyskanie pomocy w stanie depresji jest możliwe!
Grupa Siejmy objęła patronatem medialnym wydarzenia organizowane przez Fundację INIGO związane z Światowym Dniem Walki z Depresją.
Fundacja Pomocy Psychologicznej i Duchowej INIGO została powołana do życia w roku 2007 przez Teresę Litwiniak oraz Prowincję Wielkopolsko-Mazowiecką Towarzystwa Jezusowego.