Powoli dobiega końca maj, czyli miesiąc szczególnie poświęcony Matce Bożej. To czas, w którym każdego dnia wierni odmawiają Litanię Loretańską, gromadząc się w kościołach, ale także przy krzyżach lub przydrożnych kapliczkach.

Możemy teraz obserwować, jak przyroda budzi się z zimowego snu do życia. Maj to miesiąc świeżych kwiatów i śpiewu ptaków. Wszystko w nim jest pełne życia, świeże, pachnące, czyste. Właśnie ten wiosenny miesiąc jest poświęcony Matce Bożej.

Codziennie w godzinach wieczornych wierni gromadzą się w kościołach, przy kapliczkach przydrożnych i krzyżach na nabożeństwa majowe. Przy ruchliwych ulicach, przejeżdżających samochodach, wśród wiecznie spieszących się ludzi, modlący się wyśpiewują majową pieśń ku czci Najświętszej Panienki. Wezwaniami litanijnymi i pieśniami maryjnymi chwalą Niepokalaną Matkę Chrystusa. Tak oto głos leci echem od kapliczki do kapliczki, od krzyża do krzyża i razem z wonią kwiatów leci aż do nieba. W ten sposób wszystko, „co czuje i co żyje, sławi Maryję”.

Dlaczego maj?

Dlaczego właśnie maj? Po pierwsze dlatego, że dzięki rodzącej się do życia przyrodzie to najpiękniejszy miesiąc w roku. Po drugie – wiosną ludziom przychodzą do głowy różne, czasem mało zbożne pomysły, więc w średniowieczu uznano, że w tym czasie należy skierować uwagę człowieka ku rzeczom wyższym.

Najważniejszą modlitwą tworzącą nabożeństwo majowe jest Litania do Matki Bożej tzw. Litania Loretańska. Słowo „litania” pochodzi od greckiego „leitaneia” i oznacza błaganie, prośbę.

Jaka jest historia nabożeństw majowych?

Nabożeństwo majowe bardzo szybko stało się popularne w całej chrześcijańskiej Europie. Jeden z mistyków nadreńskich, dominikanin, bł. Henryk Suzo w swoich tekstach wspomina, że jeszcze jako dziecko w maju zbierał na łąkach kwiaty i zanosił je Maryi. W XVI w. upowszechnieniu nabożeństwa sprzyjał wynalazek druku. Po raz pierwszy maj został nazwany miesiącem Maryi w wydanej w 1549 r. w Niemczech książeczce „Maj duchowy”, która była odpowiedzią na reformację.

W wielu żywotach świętych oraz kronikach zakonnych można wiele przeczytać o majowym kulcie Maryi Panny. Dobrym przykładem jest św. Filip Nereusz, który gromadził dzieci przy figurze Matki Bożej, zachęcał do modlitwy i do składania u jej stóp kwiatów. Podobne zwyczaje opisują siedemnastowieczne kroniki włoskich dominikanów.

W Polsce nabożeństwo majowe po raz pierwszy wprowadzili jezuici w Tarnopolu w 1838 roku, następnie: misjonarze w warszawskim kościele św. Krzyża w 1852 roku, ksiądz Golian w Krakowie w 1856 i biskup Marszewski we Włocławku w roku 1859. W tym samym czasie cześć Maryi – królowej maja – szerzył w Galicji poezją o. jezuita Karol Antoniewicz. Ks. Wincenty Buczyński wydał we Lwowie pierwszą książeczkę o nabożeństwach majowych w 1839 roku. Po 10 latach (w roku 1850) podobną broszurę wydano we Wrocławiu, dzięki ks. Aleksandrowi Jełowickiemu, zmartwychwstańcowi. Po 30 latach nabożeństwo majowe stało się bardzo popularne i znane w całym kraju.

Miesiąc Maryi znany był także w Ziemi Świętej, Grecji, Syrii, ale prawdziwą popularność zdobył on dopiero na przełomie XIII i XIV w.

Litania do Matki Bożej pojawia się na przełomie XIII i XIV wieku w kilku różnych wersjach. Spośród nich największą popularność zdobyła Litania Loretańska.

Skąd pochodzi nazwa Litanii Loretańskiej?

Litania ta była znana w Loreto już na początku XVI wieku. Była tam śpiewana w czasie poświęcenia ogrodzenia wokół Świętego Domku. Domek został zbudowany z kamieni przywiezionych drogą morską z groty, w której mieszkała Maryja w Nazarecie. Miejsce to stało się ośrodkiem kultu maryjnego. Najbardziej ulubioną modlitwą pielgrzymów stał się błagalny śpiew Litanii do Matki Bożej, nazwanej Loretańską.

Tekst Litanii Loretańskiej, która jest nieodzownym składnikiem nabożeństw majowych, zatwierdził papież Sykstus V w 1587 roku. On też obdarzył jej odmawianie możliwością uzyskania odpustu zupełnego. Litanię Loretańską można uznać za jeden z najwspanialszych hymnów ku czci Niepokalanej Maryi. W tej litanii wysławiamy wszystkie cnoty, jakimi Bóg Ją obdarzył.

Maj – miesiąc poświęcony Maryi

W ciągu wielu lat w całej Polsce ustalił się porządek nabożeństw majowych. Obejmuje on: wystawienie Najświętszego Sakramentu, odśpiewanie Litanii Loretańskiej i antyfony: „Pod Twoją obronę”, przemówienie lub czytanie okolicznościowe, schowanie Najświętszego Sakramentu i pieśń majową lub „Apel Jasnogórski”.

Przed nami ostatni dni maja, kiedy można uczestniczyć w przejmującym nabożeństwie, które – niezależnie od miejsca odprawiania – jest wyjątkową okazją do wysławiania Maryi.